ΣΥΝΕΛΘΕ

Μια  Ζεν ιστορία:

Ο μοναχός Ζουϊγκάν ξεκινούσε κάθε μέρα λέγοντας φωναχτά στον εαυτό του,

΄΄Δάσκαλε, είσαι εκεί;΄΄ Και απαντούσε, ΄΄Μάλιστα, κύριε, είμαι.΄΄

Κι έπειτα έλεγε, ΄΄Καλύτερα να συνέλθεις.΄΄ Και απαντούσε, ΄΄Μάλιστα, κύριε, αυτό θα κάνω.΄΄

Έλεγε μετά, ΄΄Πρόσεχε τώρα, μην τους αφήσεις να σε κοροϊδέψουν.΄΄ Κι απαντούσε, ΄΄Α, όχι, κύριε, δεν θα τους αφήσω.΄΄

Ο διαλογισμός δεν μπορεί να είναι ένα αποσπασματικό πράγμα, θα πρέπει να είναι μια συνεχής προσπάθεια. Κάθε στιγμή πρέπει να είναι κανείς σε εγρήγορση, να έχει επίγνωση, να είναι διαλογιστικός. Αλλά ο νους έχει κάνει κάποιο κόλπο: διαλογίζεσαι το πρωί και το βάζεις μετά στην άκρη, ή προσεύχεσαι στο ναό κι έπειτα το ξεχνάς. Επιστρέφεις μετά στον κόσμο, χωρίς να είσαι διόλου διαλογιστικός, χωρίς συνειδητότητα, σαν να περπατάς υπνωτισμένος.

Αυτή η αποσπασματική προσπάθεια δεν θα πετύχει πολλά. Πώς γίνεται να διαλογίζεσαι μια ώρα, όταν δεν ήσουν διαλογιστικός επί είκοσι τρεις ώρες την ημέρα; Είναι αδύνατο. Δεν είναι δυνατό να γίνεις διαλογιστικός ξαφνικά, για μια ώρα. Μπορείς απλώς να κοροϊδέψεις τον εαυτό σου.

Η συνειδητότητα αποτελεί ένα συνεχές, είναι σαν ποτάμι που κυλά διαρκώς. Αν είσαι διαλογιστικός όλη τη μέρα, την κάθε μια στιγμή της. . . Και μόνο αν είσαι διαλογιστικός όλη τη μέρα, θα έρθει σε σένα το άνθισμα. Τίποτε δεν θα έρθει πιο πριν.

Αυτή η ιστορία του Ζεν δείχνει παράλογη, αλλά έχει μεγάλη σημασία.

Ο Δάσκαλος, ο μοναχός, καλούσε τον εαυτό του -αυτό σημαίνει διαλογισμός, να καλείς τον εαυτό σου- φώναζε το όνομά του.

Έλεγε, ΄΄Είσαι εκεί;΄΄ Και απαντούσε ο ίδιος, ΄΄Μάλιστα, κύριε, εδώ είμαι.΄΄ Πρόκειται για προσπάθεια, για κορυφαία προσπάθεια, να είσαι σε εγρήγορση. Μπορείς να την χρησιμοποιήσεις, θα φανεί πολύ χρήσιμη. Ξαφνικά, ενώ περπατάς στο δρόμο, κάλεσε τον εαυτό σου με το όνομά σου, ΄΄Είσαι εκεί;΄΄ Ξαφνικά σταματούν οι σκέψεις και πρέπει να απαντήσεις, ΄΄Ναι, εδώ είμαι.΄΄ Αυτό σε κάνει να εστιαστείς. Όταν σταματούν οι σκέψεις, είσαι διαλογιστικός, σε εγρήγορση.

Aυτό το κάλεσμα του εαυτού είναι μια τεχνική. Όταν πας για ύπνο, κλείνοντας το φως το βράδυ, λες ξαφνικά, ΄΄Είσαι εκεί;΄΄ Και μέσα στο σκοτάδι εκείνο έρχεται η εγρήγορση. Και απαντάς από μέσα σου, ΄΄Ναι, εδώ είμαι.΄΄

Κι έπειτα ο μοναχός εκείνος συνήθιζε να λέει, ΄΄Σύνελθε!΄΄ Να είσαι ειλικρινής, να είσαι αυθεντικός, μην παίζεις το παιγνίδι. Έλεγε στον εαυτό του, ΄΄Σύνελθε!΄΄ Και απαντούσε, ΄΄Ναι, θα κάνω κάθε προσπάθεια που μπορώ.΄΄

Όλη μας η ζωή είναι ένα χαζολόγημα. Μπορείς και το κάνεις αυτό επειδή δεν έχεις επίγνωση πώς χάνεις τον χρόνο σου, πώς σπαταλάς την ενέργεια -πώς πάει χαμένη η ζωή, δεν έχεις επίγνωση. Πάει τελείως χαμένη. Τα πάντα πάνε τελείως χαμένα. Μόνο όταν έρχεται σε σένα ο θάνατος, μπορεί να αποκτήσεις την επίγνωση, την εγρήγορση: Τι έκανα ως τώρα; Τι έχω κάνει με τη ζωή μου; Μια μεγάλη ευκαιρία πήγε χαμένη. Τι έκανα και χάζευα; Δεν είχα καθόλου επίγνωση. Δεν στοχάστηκα ποτέ αυτά που έκανα.

Η ζωή δεν υπάρχει απλώς για να την περάσεις, υπάρχει για να φτάσεις κάπου βαθιά μέσα σου. Η ζωή δεν βρίσκεται απλώς στην επιφάνεια, δεν αποτελεί την περιφέρεια, αποτελεί το κέντρο. Και δεν έχεις φτάσει ακόμη στο κέντρο. Σύνελθε! Αρκετό χρόνο έχεις ήδη χάσει. Να είσαι σε εγρήγορση και να βλέπεις τι κάνεις. 

Και τι κάνεις; Ψάχνεις για χρήματα; Είναι κάτι το άχρηστο στο τέλος, τελικά. Πρόκειται και πάλι για ένα παιγνίδι, το παιγνίδι του χρήματος. Έχεις πιο πολύ από τους άλλους, αισθάνεσαι καλά, οι άλλοι έχουν πιο πολύ από σένα, αισθάνεσαι άσχημα. Πρόκειται για ένα παιγνίδι. Αλλά τι νόημα έχει; Τι κερδίζεις με αυτό; Ακόμη κι αν έχεις όλα τα χρήματα που περιέχει ο κόσμος, τη στιγμή του θανάτου θα πεθάνεις σαν ζητιάνος. Έτσι, όλα τα πλούτη του κόσμου δεν μπορούν να σε κάνουν πλούσιο. Τα παιγνίδια δεν μπορούν να σε κάνουν πλούσιο. Σύνελθε!

Κάποιος κυνηγά την εξουσία, το γόητρο, κάποιος άλλος κυνηγά το σεξ και κάποιος κάτι άλλο. Όλα είναι ένα παιγνίδι. Αν δεν αγγίξεις το κέντρο της ύπαρξής σου, όλα είναι ένα παιγνίδι. Στην επιφάνεια μόνο παιγνίδια υπάρχουν και στην επιφάνεια μόνο κύματα υπάρχουν και μέσα σε εκείνα τα κύματα απλώς υποφέρεις και σέρνεσαι. Δεν μπορείς να είσαι αγκυροβολημένος μέσα στον εαυτό σου. 

Γι΄αυτό και αναγκαζόταν εκείνος να φωνάζει, ΄΄Σύνελθε!΄΄ Ήθελε να πει, ΄΄Μην παίζεις παιγνίδια. Αρκετά, έχεις παίξει αρκετά. Μην είσαι πια κουτός. Χρησιμοποίησε τη ζωή για να αγκυροβολήσεις, χρησιμοποίησε τη ζωή για να αποκτήσεις ρίζες, χρησιμοποίησε τη ζωή ως μια ευκαιρία για να φτάσεις στο θεϊκό στοιχείο. Κάθεσαι ακριβώς έξω από τον ναό, κάθεσαι απλώς πάνω στα σκαλιά, παίζεις παιγνίδια, και το υπέρτατο στοιχείο περιμένει ακριβώς από πίσω σου. Χτύπα και θα σου ανοίξει την πόρτα. . .΄΄ Αλλά δεν σου έχει απομείνει καθόλου χρόνος με τα παιγνίδια.

΄΄Σύνελθε΄΄ σημαίνει να παρατηρείς αυτό που κάνεις και γιατί το κάνεις Αλλά ακόμη και αν τα καταφέρεις, πού μπορείς να φτάσεις; Αυτό είναι το παράδοξο πράγμα -ότι, όποτε τα καταφέρνει κάποιος άνθρωπος σε αυτά τα κουτά παιγνίδια, για πρώτη φορά συνειδητοποιεί ότι το όλο πράγμα ήταν μια ανοησία. Μόνον εκείνοι που δεν τα καταφέρνουν ποτέ συνεχίζουν να παίζουν το παιγνίδι, εκείνοι που τα καταφέρνουν συνειδητοποιούν ξαφνικά ότι δεν έχουν φτάσει πουθενά. Ρώτα κάποιον Μεγάλο Αλέξανδρο, ρώτα κάποιον Ναπολέοντα, σε τι έχει φτάσει.

Και το τρίτο πράγμα που λέει ο μοναχός είναι να θυμάσαι να μη σε ξεγελάσουν οι άλλοι. Οι άλλοι σε ξεγελούν συνεχώς. Όχι μόνο ξεγελάς εσύ τον εαυτό σου, σε ξεγελούν και οι άλλοι επίσης. 

Πώς σε ξεγελούν οι άλλοι; Ολόκληρη η κοινωνία, η κουλτούρα, ο πολιτισμός, αποτελούν μια συλλογική συνωμοσία. Γι΄αυτό ακριβώς δεν επιτρέπει καμιά κοινωνία να υπάρχουν εξεγερμένοι άνθρωποι , κάθε κοινωνία απαιτεί υπακοή, συμμόρφωση. Καμιά κοινωνία δεν επιτρέπει να υπάρχουν σκέψεις εξέγερσης. Γιατί; Οι σκέψεις εξέγερσης κάνουν τους ανθρώπους να συνειδητοποιούν ότι το όλο πράγμα είναι ένα παιγνίδι και όταν αποκτούν οι άνθρωποι επίγνωση ότι το όλο πράγμα είναι απλώς ένα παιγνίδι αρχίζουν να προχωρούν πέρα από την κοινωνία.

Η κοινωνία υπάρχει ως μια κατάσταση υπνωτισμού και το πλήθος αποτελεί έναν υπνωτιστικό παράγοντα. Γεννιέσαι, αλλά όταν γεννιέσαι δεν είσαι ούτε ινδουιστής ούτε χριστιανός, διότι η συνειδητότητα δεν μπορεί να ανήκει σε κανένα θρήσκευμα. Η συνειδητότητα ανήκει στο όλον, δεν μπορεί να ανήκει σε σέκτες.

Το παιδί απλώς είναι αθώο ως προς κάθε ανοησία περί ινδουιστών, βουδιστών, χριστιανών. Το παιδί είναι ένας καθαρός καθρέφτης. Αμέσως όμως η κοινωνία αρχίζει να δουλεύει πάνω στο παιδί -πρέπει να του δώσει κάποιο καλούπι. Το παιδί γεννιέται ως ελευθερία, αλλά αμέσως αρχίζει να σκοτώνει η κοινωνία την ελευθερία του. Πρέπει να του δώσει ένα καλούπι, ένα σχήμα.

Αν γεννηθείς σε ινδουιστική οικογένεια, οι γονείς σου θα αρχίσουν να σε διδάσκουν ότι είσαι ινδουιστής. Δημιουργούν τώρα μια υπνωτιστική κατάσταση. Κανείς δεν είναι ινδουιστής, αλλά το παιδί αυτό είναι αθώο, μπορείς να το ξεγελάσεις. Το παιδί είναι απλό. Θα πιστέψει τους γονείς, ότι είναι ινδουιστής, κι όχι μόνο ινδουιστής, αλλά βραχμάνος, κι όχι μόνο βραχμάνος, αλλά βραχμάνος ντεσάσθα. 

Υποδιαιρέσεις μέσα στις υποδιαιρέσεις, ακριβώς σαν τα κινέζικα κουτιά -το ένα κουτί μέσα στο άλλο. Κι όσο πιο στενός γίνεται, τόσο πιο πολύ γίνεται ένας φυλακισμένος. Το κουτί γίνεται όλο και πιο μικρό. Όταν γεννήθηκε, ήταν σαν τον ουρανό. Μετά έγινε ινδουιστής, ένα πιο μικρό κουτί΄ μετά έγινε βραχμάνος -μικρότερο κουτί ,μετά έγινε ντεσάσθα -ακόμη πιο μικρό κουτί.

Αυτό γίνεται συνεχώς. Η κοινωνία τον βάζει συνεχώς με τη βία μέσα σε πιο μικρά κουτιά και τότε θα πρέπει να ζήσει ως βραχμάνος ντεσάσθα. Όλη του τη ζωή θα είναι με το κουτί αυτό. Θα το μεταφέρει τριγύρω του το κουτί αυτό. Το κουτί αυτό είναι ένας τάφος. Πρέπει να βγει έξω από αυτά τα κουτιά ,μόνο τότε θα γνωρίσει τι είναι η αληθινή συνειδητότητα.

Έπειτα η κοινωνία δίνει κάποιες αντιλήψεις ,έπειτα η κοινωνία δίνει προκαταλήψεις και συστήματα και θρησκείες. Και μετά δεν θα μπορέσει ποτέ να κοιτάζει κανείς κατευθείαν, θα βρίσκεται πάντοτε εκεί η κοινωνία και θα ερμηνεύει. 

Δεν έχεις επίγνωση όταν λες ότι είναι καλό ένα πράγμα. Βρίσκεσαι εκεί - κοιτάς; Είναι αυτή η δική σου αίσθηση, ότι κάποιο πράγμα είναι καλό, ή είναι απλώς μια ερμηνεία της κοινωνίας; Κάποιο πράγμα είναι κακό: το εξέτασες και έφτασες στο συμπέρασμα ότι είναι κακό ή σε έχει μάθει απλώς η κοινωνία ότι είναι κακό αυτό το πράγμα;

Κοίτα! Ένας ινδουιστής που κοιτάζει την κοπριά της αγελάδας νομίζει ότι αυτό είναι το αγνότερο πράγμα του κόσμου. Κανείς άλλος στον κόσμο δεν θεωρεί την κοπριά της αγελάδας ως το αγνότερο πράγμα του κόσμου -η κοπριά της αγελάδας είναι κοπριά, περιττώματα- αλλά ο ινδουιστής θεωρεί την αγελάδα ως το αγνότερο πράγμα του κόσμου. Το τρώει ευχαρίστως. Πράγματι το τρώει! Κανείς στον κόσμο δεν μπορεί να πιστέψει πώς ξεγελιούνται με τέτοιο τρόπο οι ινδουιστές, ξεγελιούνται όμως. 

Όταν μυείται το παιδί των ινδουιστών, του δίνουν έναν ορισμένο συνδυασμό πέντε πραγμάτων. Ανάμεσα στα πέντε αυτά πράγματα, το ένα είναι η κοπριά της αγελάδας και τα ούρα της αγελάδας είναι ένα άλλο. Είναι δύσκολο -κανείς δεν μπορεί να πιστέψει ότι είναι σωστό αυτό. Έχουν όμως τις δικές τους προκαταλήψεις. Άφησε όλες τις προκαταλήψεις και κοίταξε κατευθείαν. Αλλά καμιά κοινωνία δεν σου επιτρέπει να κοιτάξεις κατευθείαν. Παρεμβαίνει συνεχώς και ερμηνεύει και σε ξεγελάει.

Εκείνος ο μοναχός έλεγε το πρωί, ΄΄Μη σε ξεγελάσουν οι άλλοι.΄΄ Και απαντούσε, ΄΄Μάλιστα, κύριε, μάλιστα, κύριε, δεν θα με ξεγελάσουν οι άλλοι.΄΄

Αυτό πρέπει να το θυμάσαι συνεχώς, διότι οι άλλοι βρίσκονται παντού τριγύρω και σε ξεγελούν με αμυδρούς τρόπους. Και τώρα οι άλλοι έχουν περισσότερη δύναμη από ποτέ. Μέσω της διαφήμισης, του ραδιοφώνου, μέσω των εφημερίδων, μέσω της τηλεόρασης, οι άλλοι σε χειρίζονται.

Στην Αμερική, ολόκληρη η αγορά στηρίζεται στο πώς μπορείς να ξεγελάσεις τον πελάτη, πώς μπορείς να δημιουργήσεις στο νου των άλλων κάποια ιδέα. Τώρα, είναι αναγκαίο το γκαράζ των δυο αυτοκινήτων, αν θέλεις να είσαι ευτυχισμένος. Στην Αμερική το γκαράζ των δυο αυτοκινήτων είναι απόλυτα αναγκαίο. Κανείς δεν ρωτάει γιατί. Αν δεν είσαι ευτυχισμένος με ένα αυτοκίνητο, πώς γίνεται να είσαι ευτυχισμένος με δυο αυτοκίνητα; Αν υπάρχει πενήντα τοις εκατό ευτυχία με ένα αυτοκίνητο, πώς γίνεται να είσαι ευτυχισμένος με δυο αυτοκίνητα; Με το ένα αυτοκίνητο είσαι δυσαρεστημένος, με δυο αυτοκίνητα θα είσαι διπλά δυσαρεστημένος, αυτό είναι όλο. Είναι απλή αυτή η αριθμητική! Υπάρχει όμως η διαφήμιση, η προπαγάνδα, ολόκληρη η κοινωνία υπάρχει μέσω του χειρισμού των άλλων. Όλοι θέλουν να αλλάξουν τους  άλλους.

Τα βουβάλια δεν φτιάχνουν κόμματα για να κάνουν επανάσταση στον κόσμο, για να μετατρέψουν τα βουβάλια σε υπερ-βουβάλια, για να τα κάνουν θρήσκα και ενάρετα.
Κανένα ζώο δεν ασχολείται καθόλου με τις ανθρώπινες ιδέες.
Και θα πρέπει να γελάνε όλα τους: ΄Μα τι πάθατε;
Γιατί δεν μπορείτε να είσαστε απλώς ο εαυτός σας έτσι όπως είσαστε;
Για ποιό λόγο να γίνετε άλλοι;΄

  

Σε μια καλύτερη κοινωνία, με περισσότερη αντίληψη,
κανείς δεν θα σε αλλάζει.

Όλοι θα σε βοηθούν να είσαι ο εαυτός σου,
και το να είσαι ο εαυτός σου είναι το πιο πλούσιο πράγμα στον κόσμο.
Αν είσαι ο εαυτός σου, σου δίνει αυτό όλα όσα χρειάζεσαι για να αισθανθείς πλήρης,
όλα όσα μπορούν να κάνουν τη ζωή σου να έχει νόημα, να έχει σημασία.
Το να είσαι απλώς ο εαυτός σου και να μεγαλώνεις σύμφωνα με τη φύση σου
θα φέρει την εκπλήρωση τού πεπρωμένου σου.

Ο συνηθισμένος άνθρωπος ζει πολύ ανώμαλη ζωή, γιατί οι αρχές του είναι αντεστραμμένες.

Τα χρήματα είναι πιο σπουδαία από το διαλογισμό,

 η λογική είναι πιο σπουδαία από την αγάπη ,

ο νους είναι πιο σπουδαίος από την καρδιά,

 η εξουσία πάνω στους άλλους είναι πιο σπουδαία από το να έχει κανείς εξουσία πάνω στην ίδια του την ύπαρξη.

Τα εγκόσμια πράγματα είναι πιο σπουδαία από το να βρει κανείς κάποιους θησαυρούς που δεν μπορεί να τους καταστρέψει ο θάνατος.

  

Δεν χρειαζόμαστε έναν καλύτερο άνθρωπο, χρειαζόμαστε έναν καινούργιο άνθρωπο. Απολύτως καινούριο.

Η καλυτέρευση συμβαίνει επί αιώνες και δεν έχει γίνει τίποτα.

Τώρα δεν χρειαζόμαστε κανένα καλύτερο άνθρωπο, φτάνει πια!

 Τώρα θέλουμε έναν τελείως καινούργιο άνθρωπο, αποκομμένο από το παρελθόν.

Θέλουμε να ξεκινήσουμε και πάλι, σαν να είμαστε ο Αδάμ και η Εύα,
που μόλις τώρα μας απέβαλαν από τον Κήπο τής Εδεμ.