ο χορός που ονομάζεται αγάπη

Λένε πως ο  γάμος  καταστρέφει τον έρωτα.

Ο  γάμος δεν καταστρέφει τον έρωτα. Πώς γίνεται να καταστρέψει ο γάμος τον έρωτα; Καταστρέφεται πράγματι κατά τον γάμο, καταστρέφεται όμως από σένα, όχι από το γάμο. Καταστρέφεται από τους συντρόφους. Πώς γίνεται να καταστρέψει ο γάμος τον έρωτα; Εσύ τον καταστρέφεις, γιατί δεν γνωρίζεις τι σημαίνει αγάπη. Υποκρίνεσαι απλώς ότι γνωρίζεις, ελπίζεις απλώς ότι γνωρίζεις, ονειρεύεσαι ότι γνωρίζεις, αλλά δεν ξέρεις τι είναι η αγάπη. Την αγάπη πρέπει να την μάθεις, πρόκειται για την πιο μεγάλη τέχνη που υπάρχει.

Αν χορεύουν κάποιοι άνθρωποι και κάποιος σε καλεί, ΄΄Ελα να χορέψεις,΄΄ θα πεις, ΄΄Δεν ξέρω να χορεύω.΄΄ Δεν πετάγεσαι πάνω και αρχίζεις να χορεύεις και κάνεις τους πάντες να σκέφτονται ότι είσαι ένας σπουδαίος χορευτής. Θα αποδειχτεί πως είσαι αστείος. Δεν θα αποδειχτεί πως είσαι ένας σπουδαίος χορευτής. Είναι κάτι που πρέπει να το μάθεις, τη χάρη του, τη κίνησή του. Πρέπει να εκπαιδεύσεις το σώμα για τούτο.

Δεν  αρχίζεις να ζωγραφίζεις, μόνο και μόνο γιατί είναι διαθέσιμο το καναβάτσο  και το πινέλο και τα χρώματα . Δεν αρχίζεις να ζωγραφίζεις. Δεν λες, ΄΄Ολα τα προαπαιτούμενα βρίσκονται εδώ, επομένως μπορώ να ζωγραφίσω.΄΄ Μπορείς να ζωγραφίσεις, αλλά δεν θα γίνεις ζωγράφος με αυτό τον τρόπο.

Γνωρίζεις μια γυναίκα -βρίσκεται εκεί το καναβάτσο. Γίνεσαι αμέσως εραστής, αρχίζεις να ζωγραφίζεις. Και αρχίζει κι εκείνη να ζωγραφίζει πάνω σου. Φυσικά, αποδεικνύεστε κι οι δυο κουτοί -κουτοί μπογιατισμένοι- κι αργά ή γρήγορα καταλαβαίνετε τι συμβαίνει. Δεν σκέφτηκες όμως ποτέ ότι η αγάπη αποτελεί μια τέχνη. Δεν έχεις γεννηθεί με αυτή την τέχνη, δεν έχει καμιά σχέση με τη γέννησή σου. Πρέπει να την μάθεις. Πρόκειται για την πιο λεπτή τέχνη.

Γεννιέσαι με την ικανότητα μόνον. Βέβαια, γεννιέσαι με ένα σώμα, μπορείς να γίνεις χορευτής, γιατί έχεις το σώμα. Μπορείς να κινείς το σώμα σου και μπορείς να γίνεις χορευτής, αλλά τον χορό πρέπει να τον μάθεις. Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να μάθεις να χορεύεις. Και ο χορός δεν είναι τόσο δύσκολος, γιατί μόνο εσύ συμμετέχεις εκεί.

Η αγάπη είναι πολύ πιο δύσκολη. Πρόκειται για χορό μαζί με κάποιον άλλο. Χρειάζεται και ο άλλος προκειμένου να μάθεις τι θα πει χορός. Είναι μεγάλη η τέχνη του ταιριάσματος με έναν άλλο. Η δημιουργία αρμονίας ανάμεσα σε δυο ανθρώπους. . . δυο άνθρωποι σημαίνει δυο διαφορετικοί κόσμοι. Όταν έρχονται κοντά δυο διαφορετικοί κόσμοι, είναι επόμενο να υπάρξει σύγκρουση, αν δεν ξέρεις πώς να εναρμονίζεσαι. Η αγάπη είναι αρμονία. Και η ευτυχία, η υγεία, η αρμονία, όλα αυτά συμβαίνουν μέσα από την αγάπη. Μάθε να αγαπάς. Μη βιάζεσαι να παντρευτείς, μάθε να αγαπάς. Γίνε πρώτα ένας μεγάλος εραστής.

Και τι απαιτείται; Απαιτείται ο μεγάλος εραστής να είναι πάντα έτοιμος να δίνει αγάπη και να μην νοιάζεται αν του ανταποδίδεται ή όχι. Πάντα ανταποδίδεται, είναι τούτο στην ίδια τη φύση των πραγμάτων. Είναι σαν να πηγαίνεις στα βουνά και να λες ένα τραγούδι και οι κοιλάδες ανταποκρίνονται. Έχεις δει την ηχώ στα βουνά, στους λόφους; Φωνάζεις και φωνάζουν κι οι κοιλάδες, ή τραγουδάς και τραγουδούν και οι κοιλάδες. Κάθε καρδιά είναι μια κοιλάδα. Αν τη γεμίζεις αγάπη, θα ανταποκριθεί.

Το πρώτο μάθημα της αγάπης είναι να μην ζητάς αγάπη, αλλά απλώς να δίνεις. Γίνε δότης.

Οι άνθρωποι κάνουν ακριβώς το αντίθετο. Ακόμη κι όταν δίνουν, δίνουν μόνο με την ιδέα ότι η αγάπη θα πρέπει να ανταποδοθεί. Πρόκειται για παζάρεμα. Δεν μοιράζονται κάτι, δεν το μοιράζονται ελεύθερα. Το μοιράζονται υπό ένα όρο. Κοιτάζουν συνεχώς κλεφτά να δουν αν ανταποδίδεται ή όχι. Πολύ φτωχοί άνθρωποι. . . δεν ξέρουν τη φυσική λειτουργία της αγάπης. Δίνεις απλώς συνέχεια κι εκείνη θα έρθει πίσω.

Κι αν δεν έρχεται, καμιά ανησυχία, γιατί ο εραστής ξέρει ότι αν αγαπάς είσαι ευτυχισμένος. Αν έρθει, πολύ καλά, τότε η ευτυχία πολλαπλασιάζεται. Αλλά ακόμη κι αν δεν έρθει πίσω ποτέ, με την ίδια την πράξη της αγάπης γίνεσαι τόσο ευτυχισμένος, τόσο εκστατικός, που δεν σε νοιάζει αν θα έρθει ή όχι.

Η αγάπη έχει τη δική της έμφυτη ευτυχία. Συμβαίνει όταν αγαπάς. Δεν υπάρχει λόγος να περιμένεις το αποτέλεσμα. Αρχισε να αγαπάς. Σιγά-σιγά θα δεις ότι επιστρέφει σε σένα πολύ περισσότερη αγάπη. Αγαπάς και βλέπεις τελικά τι είναι η αγάπη με το που αγαπάς και μόνον. Οπως μαθαίνεις κολύμπι κολυμπώντας, έτσι αγαπάς αγαπώντας.

Οι άνθρωποι είναι πολύ τσιγκούνηδες. Περιμένουν να τους συμβεί κάποια σπουδαία αγαπημένη και τότε θα αγαπήσουν. Παραμένουν κλειστοί, παραμένουν αποσυρμένοι. Απλώς περιμένουν. Θα έρθει από κάπου κάποια Κλεοπάτρα και τότε θα ανοίξουν την καρδιά τους, ώσπου να γίνει όμως αυτό, έχουν ξεχάσει εντελώς πώς να την ανοίγουν.

Μην χάσεις καμιά ευκαιρία για αγάπη. Ακόμη κι όταν περνάς από ένα δρόμο, μπορείς να είσαι γεμάτος αγάπη. Ακόμη και προς το ζητιάνο μπορείς να δείχνεις αγάπη. Δεν υπάρχει λόγος να πρέπει να του δώσεις κάτι΄ μπορείς τουλάχιστον να του χαμογελάσεις. Δεν κοστίζει τίποτα, αλλά το ίδιο το χαμόγελο ανοίγει την καρδιά σου, κάνει την καρδιά σου πιο ζωντανή. Κράτησε το χέρι κάποιου ανθρώπου -φίλου ή άγνωστου. Μην περιμένεις να αγαπήσεις μόνον όταν θα εμφανιστεί ο κατάλληλος άνθρωπος. Τότε δεν θα συμβεί ποτέ ο κατάλληλος άνθρωπος. Συνέχισε να αγαπάς. Οσο πιο πολύ αγαπάς, τόσο μεγαλύτερη είναι η δυνατότητα να συμβεί ο σωστός άνθρωπος, γιατί αρχίζει να ανθίζει η καρδιά σου. Και η ανθισμένη καρδιά προσελκύει πολλές μέλισσες, πολλούς εραστές.

Έχεις εκπαιδευτεί με πολύ λάθος τρόπο. Πρώτον, οι πάντες ζουν με τη λάθος εντύπωση ότι ο καθένας ξέρει ήδη να αγαπάει. Επειδή γεννήθηκες απλώς, νομίζεις ότι μπορείς και αγαπάς. Δεν είναι τόσο εύκολο. Η δυνατότητα πράγματι υπάρχει, αλλά τη δυνατότητα πρέπει να την εκπαιδεύσεις, να την πειθαρχήσεις. Ο σπόρος υπάρχει, αλλά πρέπει να ανθίσει.

Μπορεί να μεταφέρεις συνέχεια το σπόρο σου΄ δεν θα έρθει καμιά μέλισσα. Εχεις δει ποτέ καμιά μέλισσα να πηγαίνει σε σπόρους; Δεν ξέρουν πως οι σπόροι μπορούν να γίνουν άνθη; Ερχονται όμως όταν γίνουν οι σπόροι άνθη. Γίνε άνθος, μην μένεις ένας σπόρος.

Δυο άνθρωποι, δυστυχισμένοι όταν είναι χωριστά, δημιουργούν περισσότερη δυστυχία όταν είναι μαζί. Είναι μαθηματικό το θέμα. Ήσουν δυστυχισμένος, η γυναίκα σου ήταν δυστυχισμένη και ελπίζετε κι οι δυο ότι αν είσαστε μαζί θα γίνετε κι οι δυο ευτυχισμένοι; Πρόκειται. . . πρόκειται για τόσο συνηθισμένη αριθμητική, όπως το δυο συν δυο ίσον τέσσερα. Τόσο απλό είναι. Δεν είναι μέρος κάποιων ανώτερων μαθηματικών, είναι πολύ κοινό πράγμα, μπορείς να το μετρήσεις στα δάχτυλα των χεριών. Θα γίνετε κι οι δυο δυστυχισμένοι.

Το φλερτ είναι άλλο θέμα. Μην στηρίζεσαι στο φλερτ. Μάλιστα, πριν παντρευτείς, απαλλάξου από το φλερτ. Η δική μου πρόταση είναι ότι ο γάμος πρέπει να συμβαίνει μετά από το μήνα του μέλιτος, ποτέ προηγουμένως. Μόνο αν πάνε όλα καλά, μόνο τότε θα πρέπει να συμβεί ο γάμος.

Ο μήνας του μέλιτος μετά από το γάμο είναι πολύ επικίνδυνος. Από όσα ξέρω, το ενενήντα εννέα τοις εκατό των γάμων έχουν τελειώσει μόλις τελειώνει ο μήνας του μέλιτος. Τότε όμως είσαι στην παγίδα, τότε δεν έχεις τρόπο να ξεφύγεις. Τότε όλη η κοινωνία, ο νόμος, τα δικαστήρια, οι πάντες θα είναι εναντίον σου αν αφήσεις τη γυναίκα σου ή αν η γυναίκα αφήσει εσένα. Τότε όλη η ηθική, η θρησκεία, ο ιερέας, οι πάντες είναι εναντίον σου. Στην πραγματικότητα, η κοινωνία θα πρέπει να δημιουργεί κάθε δυνατό εμπόδιο για το γάμο και κανένα εμπόδιο για το διαζύγιο. Η κοινωνία δεν θα έπρεπε να επιτρέπει στους ανθρώπους να παντρεύονται τόσο εύκολα. Τα δικαστήρια θα πρέπει να δημιουργούν εμπόδια -να ζεις με τη γυναίκα τουλάχιστον δυο χρόνια και μετά το δικαστήριο να μπορεί να σας επιτρέψει να παντρευτείτε.

Προς το παρόν κάνουν ακριβώς το αντίστροφο. Αν θέλεις να παντρευτείς, κανείς δεν σε ρωτά αν είσαι έτοιμος ή αν πρόκειται για ένα απλό καπρίτσιο, επειδή απλώς σου αρέσει η μύτη της γυναίκας. Τι κουτό πράγμα! Δεν μπορείς να ζήσεις μόνο με τη μακριά μύτη. Μετά από δυο μέρες θα την ξεχάσεις τη μύτη. Ποιος κοιτά τη μύτη της ίδιας του της γυναίκας; Η σύζυγος δεν φαίνεται ποτέ όμορφη, ο σύζυγος δεν φαίνεται ποτέ όμορφος. Μόλις γνωριστείτε, η ομορφιά εξαφανίζεται.

Θα πρέπει να επιτρέπεται σε δυο ανθρώπους να ζήσουν μαζί αρκετό διάστημα ώστε να γνωριστούν, να εξοικειωθούν ο ένας με τον άλλο. Κι ακόμη κι αν θέλουν να παντρευτούν, δεν πρέπει να τους επιτραπεί αυτό. Τότε θα εξαφανιστούν τα διαζύγια από τον κόσμο. Τα διαζύγια υπάρχουν επειδή οι γάμοι είναι λάθος και βεβιασμένοι. Τα διαζύγια υπάρχουν επειδή οι γάμοι γίνονται μέσα σε ρομαντική διάθεση.

Η ρομαντική διάθεση είναι καλή αν είσαι ποιητής. . . Και οι ποιητές είναι γνωστό πως δεν είναι καλοί σύζυγοι. Για την ακρίβεια, οι ποιητές είναι σχεδόν πάντοτε εργένηδες. Τριγυρνούν εδώ κι εκεί αλλά δεν πιάνονται ποτέ κι έτσι τα ειδύλλιά τους παραμένουν ζωντανά. Γράφουν συνέχεια ποίηση, όμορφη ποίηση. Δεν πρέπει να παντρεύεσαι μια γυναίκα ή ένα άντρα όταν έχεις ποιητική διάθεση. Ας έρθει πρώτα η πεζή διάθεση, τότε νοικοκυρέψου. Γιατί η καθημερινή ζωή μοιάζει περισσότερο με πεζό κείμενο παρά με ποίηση. Πρέπει κανείς να ωριμάσει αρκετά.

Ωριμότητα σημαίνει ότι δεν είναι πια κανείς ένας κουτός ρομαντικός. Καταλαβαίνει τη ζωή, καταλαβαίνει την ευθύνη της ζωής, καταλαβαίνει τα προβλήματα της συνύπαρξης με έναν άνθρωπο. Αποδέχεται όλες αυτές τις δυσκολίες κι εντούτοις αποφασίζει να ζήσει με τον άνθρωπο αυτό. Δεν ελπίζει ότι θα υπάρξει ο παράδεισος, γεμάτος τριαντάφυλλα. Δεν ελπίζει σε ανοησίες, ξέρει ότι η πραγματικότητα είναι δύσκολη. Είναι σκληρή. Υπάρχουν τριαντάφυλλα, αλλά σε μεγάλη απόσταση μεταξύ τους, υπάρχουν πολλά αγκάθια.

Όταν αντιλαμβάνεσαι την ύπαρξη όλων αυτών των προβλημάτων κι εξακολουθείς να αποφασίζεις ότι αξίζει τον κόπο να είσαι με το άτομο αυτό αντί να είσαι μόνος, τότε παντρέψου. Τότε ο γάμος δεν θα σκοτώνει ποτέ την αγάπη, γιατί η αγάπη αυτή είναι ρεαλιστική. Ο γάμος μπορεί να σκοτώσει μόνο την ρομαντική αγάπη. Κι η ρομαντική αγάπη είναι εκείνο που οι άνθρωποι ονομάζουν παιδικούς έρωτες. Δεν πρέπει κανείς να στηρίζεται πάνω τους. Δεν πρέπει να τους θεωρεί ένα είδος τροφής. Ίσως να είναι απλώς σαν το παγωτό. Μπορείς να το τρως πότε-πότε, αλλά μη στηρίζεσαι πάνω του. Η ζωή πρέπει να είναι πιο ρεαλιστική, περισσότερο σαν πρόζα.

Ο ίδιος ο γάμος δεν καταστρέφει τίποτε ποτέ. Ο γάμος απλώς φέρνει στην επιφάνεια ό,τι βρίσκεται κρυμμένο μέσα σου, το βγάζει έξω. Αν πίσω σου, μέσα σου, κρύβεται η αγάπη, ο γάμος τη φέρνει έξω. Αν η αγάπη ήταν απλώς μια υποκρισία, ένα απλό δόλωμα, τότε αργά ή γρήγορα θα χρειαστεί να εξαφανιστεί. Και τότε εμφανίζεται η πραγματικότητά σου, η άσχημη προσωπικότητά σου. Ο γάμος είναι απλώς μια ευκαιρία, έτσι λοιπόν ό,τι έχεις να φέρεις έξω θα έρθει έξω.

Δεν λέω ότι την αγάπη την καταστρέφει ο γάμος. Την αγάπη τη καταστρέφουν οι άνθρωποι που δεν ξέρουν πώς να αγαπούν. Η αγάπη καταστρέφεται επειδή δεν υπάρχει από την αρχή. Ζούσες μέσα σε ένα όνειρο. Η πραγματικότητα το καταστρέφει το όνειρο εκείνο. Αλλιώς, η αγάπη είναι κάτι το αιώνιο, είναι μέρος της αιωνιότητας. Αν μεγαλώσεις, αν ξέρεις την τέχνη κι αποδέχεσαι την πραγματικότητα της αγάπης, της ζωής, τότε μεγαλώνει κι εκείνη καθημερινά. Ο γάμος γίνεται μια τεράστια ευκαιρία για να μεγαλώσεις μέσα στην αγάπη.

Τίποτε δεν μπορεί να καταστρέψει την αγάπη. Αν υπάρχει, μεγαλώνει συνεχώς. Η αίσθησή μου όμως είναι, ότι δεν υπάρχει από την αρχή. Δεν κατάλαβες καλά τον εαυτό σου, υπήρχε κάτι άλλο. Ίσως υπήρχε το σεξ, ίσως υπήρχε η σεξουαλική έλξη. Τότε θα καταστραφεί, γιατί μόλις αγαπήσεις μια γυναίκα, τότε εξαφανίζεται η σεξουαλική έλξη, γιατί η σεξουαλική έλξη υπάρχει μόνο με το άγνωστο. Μόλις γνωρίσεις τη γεύση του σώματος της γυναίκας ή του άντρα, τότε η σεξουαλική έλξη εξαφανίζεται. Αν η αγάπη σου ήταν μόνο μια σεξουαλική έλξη, τότε είναι επόμενο να εξαφανιστεί. Μην θεωρείς λοιπόν ποτέ κάτι άλλο ότι είναι αγάπη. Αν η αγάπη είναι πραγματικά αγάπη. . .

Τι εννοώ όταν λέω ΄΄πραγματικά αγάπη΄΄; Εννοώ ότι με το που είσαι απλώς κοντά στον άλλο, νιώθεις ξαφνικά ευτυχισμένος, απλώς επειδή είσαστε μαζί νιώθεις εκστατικός, η απλή παρουσία τού άλλου ικανοποιεί κάτι βαθιά μέσα στη καρδιά σου. . . Κάτι αρχίζει να τραγουδά μέσα στη καρδιά σου, γινόσαστε αρμονικοί. Η απλή παρουσία του άλλου σε βοηθά να είσαι συγκροτημένος, γίνεσαι περισσότερο ένα άτομο, περισσότερο επικεντρωμένος, περισσότερο γειωμένος. Τότε πρόκειται για αγάπη.

Η αγάπη δεν είναι ένα πάθος, η αγάπη δεν είναι ένα συναίσθημα. Η αγάπη είναι μια πολύ βαθιά κατανόηση ότι κάποιος σε ολοκληρώνει κατά κάποιο τρόπο. Κάποιος σε κάνει να είσαι ένα πλήρης κύκλος. Η παρουσία του άλλου προσθέτει στη δική σου παρουσία. Η αγάπη δίνει την ελευθερία να είσαι ο εαυτός σου, δεν πρόκειται για κτητικότητα.

Παρατήρησε λοιπόν. Μη θεωρείς ποτέ ότι είναι αγάπη το σεξ, αλλιώς θα γελαστείς. Να είσαι σε εγρήγορση κι όταν αρχίσεις να νιώθεις με κάποιον ότι η απλή του παρουσία, η καθαρή παρουσία -τίποτε άλλο, τίποτε άλλο δεν χρειάζεται, δεν ζητάς τίποτε- η απλή παρουσία, και μόνο το ότι ο άλλος υπάρχει, είναι αρκετό αυτό για να σε κάνει ευτυχισμένο. . . Κάτι αρχίζει να ανθίζει μέσα σου, ανθίζουν χιλιάδες λωτοί. . . Τότε αγαπάς και τότε μπορείς να περάσεις μέσα από όλες τις δυσκολίες που δημιουργεί η πραγματικότητα. Πολλές αγωνίες, πολλά άγχη -θα μπορέσεις να τα περάσεις όλα και η αγάπη σου θα ανθίζει όλο και πιο πολύ, γιατί όλες αυτές οι καταστάσεις θα είναι μια πρόκληση. Και η αγάπη σου, καθώς θα τα ξεπερνάς αυτά, θα γίνεται όλο και πιο δυνατή.

Η αγάπη είναι αιωνιότητα. Αν υπάρχει, μεγαλώνει τότε συνεχώς.

 Η αγάπη γνωρίζει την αρχή, αλλά δεν γνωρίζει το  τέλος.